Wniosek o
ustanowienie Rezerwatu
- ochrony prawnej i nadzoru konserwatorskiego
przyrody i zabytków.
REZERWAT – ŻELAZNE
SKAŁY.
Przedmiotem opracowania jest ochrona ale i udostępnienie
społeczności miejsca o szczególnych i niespotykanych walorach poznawczych
dotyczących Historii Ziemi i Historii Ludzkości zgromadzonych na niewielkim
terenie.
Dotyczy niespotykanych formacji skalnych z okresu
Trzeciorzędu obrazujących;
- ruchy górotworu na wypiętrzającej się z morza płycie kontynentalnej Europy przed ok. 40 mln. lat, wtedy podmorskie wulkany znalazły się na powierzchni Ziemi,
- ruchy górotworu na wypiętrzającej się z morza płycie kontynentalnej Europy przed ok. 40 mln. lat, wtedy podmorskie wulkany znalazły się na powierzchni Ziemi,
- przemieszczanie się lądolodów w okresie Zlodowacenia,
- obecności człowieka w tym miejscu od Paleolitu po Wczesne
Średniowiecze.
LOKALIZACJA.
Opisywany obszar obejmuje fragment stoku Wzgórz Płakowickich
od Gołej Skały na wschodzie, od strony wsi Sobota, po zakręt na szosie Lwówek
Śląski-Sobota od zachodu. Widocznym punktem odniesienia w terenie jest rząd
słupków neolitycznych – menhirów biegnących od szosy do rzeki Bóbr. Tj. od
tego punktu ok. 300 m. na wschód i ok. 500 m. na zachód. Wyznaczoną długość
stoku zamyka na dole szosa a na górze wzniesienie i granica pól uprawnych wsi
Dworek. Goła Skała zaznaczona jest na mapach – bez nazwy.
Ochroną Rezerwatu należy też objąć wspomniany rząd menhirów,
bo na brzegu rzeki posadowione było wzniesienie (taras) z kamieni, miejsce obrzędów
Słowiańskich.
HISTORIA ZIEMI.
Na wskazanym terenie, na ściśle określonej trasie, posadowione
są podręcznikowe przykłady formacji skalnych obrazujących zjawiska geologiczne;
- powstawania i skutków uskoków tektonicznych - Goła
Skała, cały stok i Dolina Bobru, kolejne równoległe pasma wzniesień,
- powstawania i budowy warstw osadowych, budowy skał
osadowych pod dnem morskim – Goła Skała,
- powstawania i budowy skał z iłów osadowych wydobytych z
dnem morza na powierzchnię – Mokre Skały, Żelazne Skały,
- jedyne na Ziemi wystąpienia żelaza rodzimego w
postaci wtórnej. Osadzanie się atomów żelaza na powierzchniach przepływów i
wypływów, i na ściankach zbiorników wodnych w skałach. Korodujących w kontakcie
z wodą i powietrzem. Koncentracja czystego żelaza (rodzimego), złoże pierwotne znajduje
się pod tymi skałami – Żelazne Skały,
- rzeźba formacji skalnych z wysychających osadów dennych na
powierzchni Ziemi. Skały i skałki w pierwszej fazie dzielenia się na
kolumny obłych głazów. – działanie wstrząsów tektonicznych i erozji
atmosferycznej; wody z opadów, wiatru i zmian temperatury – Skały i skałki.
- po ich skamienieniu, niszczące działania lądolodów w
czasie Zlodowacenia - równina na wzniesieniu, wąwozy w poprzek stoku do szosy,
- dokładnie widoczna w terenie droga lądolodów;
przedzieranie się pojedynczych jęzorów lądolodu przez wzgórza i droga czoła lądolodu.
Widoczne, bo w zasięgu wzroku są skutki Zlodowacenia i moreny czołowej – zwały
ziemi, którymi zasypany jest cały stok, głazy duże i małe zepchnięte przez
lądolód ze wzniesienia na stok.
HISTORIA LUDZKOŚCI.
Paleolit.
1. Homo erectus.
W ziemi rozkopanej przez eksploratorów u podnóża skał, na
całym odcinku liczne skamieniałości posiłków sporządzanych przez Homo
erectusa ok.1,5 mln-350 tys. lat p.n.e., nie zbierałem. Pozostawiłem w Rezerwacie;
porcje mięsa surowego, mięsa dojrzewającego w surowej glinie, gotowanego w
formach z gliny, liczne placki pieczone i gotowane z surowców roślinnych. Te
artefakty są powtarzalne a zebrane na polach Bystrzycy i Bełczyny są opisane w
ok. 130 artykułach na moich blogach;
tom I „Homo erectus – cywilizacja”.
tom II „Homo erectus – przewodnik po
skamieniałościach Paleolitu”.
Przetwory mięsne i roślinne, pokarmy składane w ofierze za
czystą wodę ze skał – Kult Wody u Mokrych Skał i ku czci piorunów z
Krzemiennego Nieba u Żelaznych Skał. Znalezisk narzędzi lub surowców
roślinnych brak, posiłki ofiarne przynoszono gotowe z okolicznych siedlisk.
Niektóre z Mokrych Skał pokryte są regularnymi wzorami
erozji wodnej, wypłukiwaniem miękkiej skały przez wodę spływającą po ścianach. Są
też wgłębienia wykonane przez Homo erectusa podczas pobierania wody do
picia dłonią lub obiema dłońmi, robił to przez ponad milion lat a miękka skała
rozpuszczała się w tych miejscach pod dotykiem.
Ślady naszego przodka na skałach BEZCENNE.
2. Człowiek współczesny.
Neolit.
a) Rów Wodny od góry do dołu na stoku wzniesienia,
dobrze zachowany na dole – brzegi i dno wyłożone płaskimi kamieniami, nie
ciosanymi. Na górze zniszczony, zarzucony głazami aż do źródła ujawnionego kilkanaście
metrów przed przewyższeniem.
b) Fragmenty muru na brzegu wzniesienia, umocnienie
brzegu podestu kamiennego do obrządku pogańskiego. Posadowienie muru kilka
metrów od ostatniej Żelaznej Skały – Kult Piorunów w tym miejscu.
3. Czasy słowiańskie.
Już pod koniec Neolitu źródła wody w skałach wyczerpały się.
Obrządek Kultu Wody przeniesiono nad rzekę. Pozostałość obrządku – rząd
menhirów prowadzących przez rozlewiska rzeki do podestu obrzędowego, wzniesienia
z kamieni na brzegu rzeki. Wzniesienie zburzone, kamienie zrzucone do rzeki.
Wymienione obiekty służyły człowiekowi współczesnemu aż po
czas chrystianizacji, wtedy zostały zburzone.
Oddzielnym tematem jest Goła Skała – u podnóża skały jest
płaski teren wielkości małego ale długiego boiska. Miejsce na bazę biwakową i
wygody dla turystów, bo to początek i koniec trasy dydaktycznej.
Goła Skała – polodowcowe rumowisko skalne ze
strumieniem u podnóża skały było najpierw miejscem Kultu Wody i wodopojem Homo
erectusa.
W Neolicie poza obrządkiem skała była także miejscem
zaopatrzenia w budulec, łamany płaski kamień, aż do odsłonięcia pionowej ściany.
Wtedy to woda wypełniła płytki zbiornik u podnóża skały.
Woda uniemożliwiła wydobycie kamienia w głąb (w dół), jak to
robiono później w Średniowieczu w pobliskich kamieniołomach a bez użycia
środków wybuchowych. Kucie kamienia z pionowej ściany było zbyt niebezpieczne,
kamienie spadały z wysokości kilkunastu metrów.
Leśne drogi prowadziły od Gołej Skały, do wymienionych
wcześniej obiektów, to drogi do transportu kamienia. Jedna z nich, w strumieniu
wyłożonym otoczakami, na wprost szosy, prowadziła w Neolicie do miejsca Kultu
Wody pod Gołą Skałą. Później i tam zabrakło wody, pod skałą pozostała płytka po
kostki sadzawka a dziś trawnik. Obrządek Kultu Wody przeniesiono nad rzekę.
To znaczy, że od 1,5 miliona lat, dopóki była tu źródlana woda do spożycia, to miejsce tętniło życiem przez wiele pokoleń. Przez tysiące lat były to miejsca kultu. Wodzie płynącej ze skał i piorunom sprowadzanym przez skały należała się cześć i obrządek, to nasza prehistoria.
I trzeba nam zachować te miejsca w stanie nienaruszonym dla
następnych pokoleń, bo jest z nimi bardzo źle. Rozkradane są słupki-menhiry a przez
złomiarzy i kolekcjonerów niszczone są wystąpienia żelaza rodzimego na skałach,
jedyne takie na Ziemi.
Odpowiedzi na zadawane pytania znajdują się na moim blogu,
wszystko, co dotyczy Rezerwatu, jest sfotografowane i opisane w esejach na
stronach;
1.
Program Ogień – etap drugi.
2.
Program Ogień – Kult Wody 1.
3.
Program Ogień – Kult Wody 2.
4.
Program Ogień – Kult Wody 3.
5.
Program Ogień – Kult Wody 4.
6.
Program Ogień – Skały osadowe
cz.1.
7.
Program Ogień – Góry z błota.
(Skały osadowe cz.2.)
I wcale nie trzeba tego czytać (bo za dużo), fotografie załączone
na stronach przedstawiają obiekty na trasie dydaktycznej w różnej skali i z
różnych punktów widzenia.
Zaletą projektu jest to, że to wszystko jest w jednym miejscu.
Formalnościom stało się zadość. Zatem, jak w zwyczaju, życzę
powodzenia w realizacji Rezerwatu.
Pozdrawiam serdecznie, Roman Wysocki.
22.06.2016 Bystrzyca k. Wlenia.
Prawa autorskie zastrzeżone.
P.s. Zapraszam do Turystyki Mobilnej – zajęcia w terenie, w Rezerwacie, ze smartfonem lub tabletem w dłoni, linki do stron powyżej.
Adresaci wniosku i opracowania;
1.
Rada Miasta i Gminy Lwówek Śląski.
2.
Lasy Państwowe Nadleśnictwo Lwówek
Śląski – do wiadomości.
